quinta-feira, 24 de fevereiro de 2011

Arendamentu Rai Estadu Ba Ensul Demais Liu

.
Josefa Parada - Kinta, 24 Fevereiru 2011 - SUARA TIMOR LOROSAE

DILI – Arendamentu rai estadu nian ba Kompania Ensul demais liu. Tuir projetu lei numero 24/II ne’ebe elabora husi Ministeriu Ekonomia no Dezenvolvementu (MED), governu fo kedas arendamentu tinan 100 ida ba kompania ne’e ho opsaun revizaun kada tinan 50.
Asuntu ida ne’e sai preokupasaun boot ba reprezentante povu nian iha Uma Fukun Parlamentu Nasional. “Kona ba rai arendamentu rai estadu, hau hein katak MED bele halo estandarizasaun ba ita nia imoves estadu nian, ho kategorizasaun ho ninia kustu de arendementu. Hau foti ezemplu hanesan propriedades estadu ninian ha-nesan Ensul,” dehan Deputadu Aderito Hugo da Costa wainhira halo intervensaun iha Plenaria PN, Tersa (22/02).

Tuir nia hanoin, estadu ida ne’e lakon maka’as fo arendamentu ba kompania ida ne’e. Tanba kompania ne’e utiliza rai ne’ebe pronto kedas ho uma. Kompania ne’e la halo rekonstrusaun foun, maibe hein uza deit fasilidade ne’ebe iha ona.

“Tuir infomasaun nebe ami rona katak arendamentu ba Ensul ne’e mak 60 mil por ano. Ho rai ida nebe boot hanesan Ensul agora dadaun okupa, hau senti estadu lakon boot. Hau hein katak ita tenki estandariza kona klasifikasaun rai ninian,” dehan Hugo.

Xefi Bankada CNRT ne’e hatutan, governu Timor-Leste iha propriedade estadu barak tebes alende rai mamuk, iha mos propriedade uma nebe mak sai potensia teb-tebes atu bele halo arendamentu. Maibe se kontinua deit ho situasaun agora, sei la fo vantajen ba estadu.

Nune mos Deputadu Rui Menezes hatete, deputadu barak mak kestiona karik Ensul hetan tratamentu especial ruma hodi hetan too besik tinan hatus ida (100) depois tinan 50 no 50 mak foin halo revizaun.

“Hau hakrak foka uitoan kona ba rai estadu nian nebe durante ne’e ita nia governu fo aluga rai ba investidor sira. Hau la hatene ema sira ne’e investidor ka lae. Tamba ita seidauk hatene lolos capital hira mak sira lori mai investe iha ita nia rai,” Rui hateten.

Rui kestiona, tamba sa mak governu tenki fo tinan naruk ba Ensul. Agora iha projetu lei nebe mak ligasaun ba insentivu nebe iha bele halo husi parte rai nian sira (Ensul, red) hetan tiha ona, lei nia ligasaun lei ida nebe mak akontese dadauk iha balun individual fo aluga rai ba ema barak la harimar hodi faan kareta besi tua sira iha Dili laran, nebe mak halo too tinan 10 liu.

Iha fatin hanesan Deputada Carmelita Moniz hateten, liga ba arendamentu ho imoves sira nebe mak hetan tinan 50 too 100, tenki hare didiak no tetu didiak atu nene’e desizaun nebe mak foti bele fo beneifisiu ba nasaun ne’e.

“Ba artigu 24/II nebe mak maluk deputadu sira foti ona katak arendamento de moves do estado por o maximo de 50 anos e renovavel igual por uma unica vez. Ida ne’e fo vantajen saida ba ita nia rain ho mos vantajen saida ba iha investidores estranjeiru sira, kuandu ita liga fali ba iha izensaun taxa 5 e 10 anos,” dehan Carmelita.

Nia hatutan, arendamentu nebe governu fo ba Kompania Ensul tau kedas tinan 50 – 100, nusa mak la tau tinan 25, foti kedas metade tinan 50 no renova dala ida deit too tinan 100 ida ne’e tempu nebe naruk teb-tebes.

Hatan ba kestaun ne’e, Ministru Ekonomia no Dezenvolvimentu, João Gonçalves hatete, Projetu Ensul nudar projetu ida nebe importante tebes ba nasaun TL, agora deputadus sira dehan katak faan tua, MED fo setifikadu ba Ensul sira atu loke planeamentu nebe boot atu halo hotel.

“Ami fo sertifikadu ida hodi investimentu ba Ensul hodi sira loke no halo planeamentu ida nebe mak boot tebes atu halo hotel boot ida. Investimentu Ensul iha 375 mil Dolares no fo servisu ba ema Timor oan barak iha projetu investimentu ida ne’e, estimativa mak 2 mil bele liu tan iha benefisiu barak ba ita nia estadu,”dehan João.

Nia hatutan, Ensul mos fo treinamentu ba Timor oan barak atu hetan skill hodi bele hetan servisu, governu fo ona aprovasaun ba sira nia projetu konserteza sira prepara arkitetu hodi prepara dezeinu no foin dadaun sira mai tiha ona ho livru bar-barak no dezenhus kompletu ba faze tolu nebe Ensul atu implementa. Lay

Sem comentários:

Enviar um comentário